In verzet. Tja. Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Buiten het feit, dat de Wijze Leider Snaky heeft uitgelegd, dat er op Randdijk windturbines moeten komen op last van Gewest Zuid, en dat ‘nee zeggen geen optie is’, hebben we alleen ons gevoel dat de zaak niet klopt. Bovendien twijfelen we aan het verstand van onze Wijze Leiders, die klakkeloos Gewest Zuid volgen voor juist díe locatie: Randdijk, een fors uit de kluiten gegroeid bedrijventerrein uit de jaren vijftig, gelegen tegen een dijk aan, waarachter duizenden woningen liggen. Windturbines op zo’n korte afstand. Met alle veiligheidsrisico’s voor de bewoners. Om over gezondheid en leefbaarheid maar te zwijgen. Dat kon toch niemand verzinnen? En zeker onze Wijze Leiders niet? Of toch wel?
In ieder geval zal het besluit snel vallen, in de vorm van het goedkeuren van het beruchte toetsingskader windenergie Randdijk van mei 2015 door onze Volksbeschermers, waarin dus ‘verzachtende maatregelen’ zouden staan voor de bewoners van de wijken Fatum, en een stukje Welgesteld (de sociale huurwoningen flats net achter het terrein van Mannema). Teut-city blijft maar volhouden, dat zij zo de eigen regie kan blijven voeren over de plaatsing van windturbines, in plaats van Gewest Zuid. Zij? Eigen regie? Wie voert hier die eigen regie?
De bewoners hebben tot 4 november 2015 om een zienswijze bij de Wijze Leiders van Teut-city in te dienen op dit verzachtende toetsingskader document. Het mobiliseren van een bewonerscomité moet dus heel snel moest gebeuren, willen we voor die datum zoveel mogelijk mensen geactiveerd, maar vooral gealarmeerd hebben over wat hun Wijze Leiders aan het uitspoken zijn.
De Fabeltjeskrant en de Uil
Ik ga snel aan de slag. Als communicatieadviseur begint alles met een grondige analyse, een plan en de ‘aankleding’. Dus achter de pc, en zoeken naar wat er maar te vinden is over dit ‘gelopen’ proces in Teut-city. Weinig te vinden overigens. De Wijze Leiders zijn spaarzaam met het delen van hun transparante en democratische besluitvorming, kom ik achter. Wel zie ik de uitslag van de enquête van maart in datzelfde jaar. Wat opvalt is, dat deze pas half augustus 2015 openbaar is gepubliceerd door het Onderzoeksbureau – en dus níet door de Wijze Leiders van Teut-city -, terwijl die in mei het besluit er al door wilden duwen bij de Volksbeschermers. De uitslag van de enquête is nog opmerkelijker: meer dan 80% van de bewoners rondom Randdijk, is tegen windturbines op die locatie. Meer dan 80%!
Hoe bestaat het dan, dat de Volksbeschermers hier geen vragen over hebben gesteld aan de Wijze Leiders? En er in mei gewoon bijna een besluit viel over dat zogenoemde toetsingskader voor de windturbines? Het was toch al duidelijk, dat de bewoners die windturbines daar niet wilden? ‘Gebrek aan draagvlak’, zoals dat door de Wijze Leiders van Lage Landia wordt genoemd. En dan wordt er in september ijskoud door Snaky geroepen, “dat ze daar gewoon moeten komen. En dat, als Teut-city weigert, Gewest Zuid de regie overneemt.” Hoezo draagvlak? In mijn ogen is dit dus pure volksverlakkerij.
Enfin. Verder speuren, want ik word steeds gedrevener in het zoeken naar aanknopingspunten om mijn intuïtie helder te krijgen. Hier is iets heel raars aan de hand. Ik heb een kaartje van een van de Volksbeschermers, meneer Bouvy, gekregen eind september, en die ga ik maar eens bellen. Hij had ons namelijk die tip gegeven om een bewonerscomité op te richten. Bouvy vertelde zonder omwegen, “dat er geen ontkomen aan was aan die windturbines, maar onderstreepte het belang van het bewonerscomité.” “Prima, bedankt, gaan we regelen”, zei ik.
Ook bel ik met een aantal andere verzetsgroepen in Lage Landia, die al wat langer bezig zijn, en het klappen van de zweep kennen. Een daarvan is mij voor altijd bijgebleven en zijn advies is goud waard gebleken. Het is een actievoerder uit Gewest Noord in het stadje Skagen, dat te maken had met een illegaal geplaatste windturbine, waar iedereen gek van werd. Hij geeft aan, “dat we herrie moeten maken”. En niet zomaar herrie. Maar: HERRIE. “Zolang die ‘krengen’ er nog niet staan, moet je alles in het werk stellen om dat te voorkomen”, zegt hij strijdlustig tegen mij.
Al heb ik nog nooit van mijn leven actie gevoerd – zeker niet tegen de Overheid – , toch spreekt dit me wel aan. Gezegend met een wat ‘Spaans’ karakter: fel en van tijd tot tijd emotioneel als er onrecht in het spel is, besluit ik dat die herrie er gaat komen. Als dat de manier is. En dat zal de manier zijn, gezien alle verhalen die ik inmiddels was doorgeploegd op internet. Wat is er in Lage Landia in vredesnaam aan de hand? Overal is verzet uitgebroken tegen windturbines, te dicht bij de bewoners.
RanddijkTegenWind
Maar eerst dat bewonerscomité. Hoe pak ik dat aan? Zorgen dat ik mensen bij elkaar krijg, en wel zo snel mogelijk. Een zaal regelen en een flyer, met daarin kort het probleem en wat er moet gebeuren. De naam van ons verzet was snel gevonden: RanddijkTegenWind. Simpel en duidelijk.
De flyer moet opvallen (anders verdwijnt deze tussen het oud papier), dus ga ik aan de slag met een goed beeldmerk voor ons verzet. Vanaf het begin van deze ‘soap’, met de voordracht van Snaky, die maar riep, “dat die windturbines er moesten komen van Gewest Zuid en dat inspraak marginaal was voor de bewoners”, had ik het beeld van Meneer de Uil van de Fabeltjeskrant uit een ver verleden voor ogen. ‘Oogjes dicht, en snaveltjes toe’. Dat was het gevoel, dat ik kreeg bij het zien en horen van Snaky die avond: ‘Niet kijken en kop dicht’. Het moest dus een uil worden. Voor mij is de uil trouwens een toonbeeld van wijsheid, die alles ziet. Meer dan de mens. De uil was dus tweeledig in dit verhaal: de Fabeltjeskrant-uil en de wijze uil, die het onrecht van dit politieke spel moest gaan aantonen. En zo geschiede. Het Randdijk-verzet heeft een beeld. Snel draai ik vervolgens de flyer in elkaar met een low budget printshop en kijk ik Chienny lief aan voor de financiering van dit alles. In een razend tempo is alles geregeld; zelfs de zaal voor weinig geld.
Inmiddels heb ik ook een online petitie opgesteld, en een facebook-pagina aangemaakt. Die online-petitie kopieer ik van Slaapdam, die er al eerder één blijkt te hebben opgesteld: ‘tegen windturbines in Teut-city’ (waar Slaapdam dus ook onder valt). Verzopen in alle informatie, vraag ik me wel even kort af, ‘wat Slaapdam met een petitie tegen windturbines in heel Teut-city moest, terwijl wij eigenlijk net ‘wakker’ zijn geworden.’ Maar goed. Veel tijd om erbij stil te staan is er niet. ‘Leuk en solidair van ze.’ Dus ik teken ook maar even hun petitie.
De flyers zijn binnen en zo kunnen we gaan verspreiden. Niet gemakkelijk om hiervoor mensen bij elkaar te krijgen, ontdekken we. Dus wandelschoenen aan en zelf gaan. Zo leren we ook de rest van de straten wat beter kennen, houden Chienny en ik onszelf voor. In de flyer vragen we mensen om zich aan te melden via email, zodat we een beeld kunnen krijgen van de opkomst.
Inmiddels komen er gelukkig aanmeldingen voor onze informatiebijeenkomst binnen, en ook een bijzonder mailtje: een tip om eens te kijken naar het document ‘Grootschalige windenergie in RivierRegio’ uit 2005. “Daar zou ik weleens iets interessants kunnen vinden”, aldus de afzender.
Grootschalige windenergie in RivierRegio 2005
Vanzelfsprekend duik ik vol enthousiasme op dat document, en inderdaad: hier staat heel interessante informatie in. De belangrijkste conclusie is wel, dat dit ‘transparante en democratische proces’ al in 1999 is gestart om windturbines in RivierRegio te krijgen. De conclusie uit 2005 van de Wijze Leiders van Teut-city was: “dat Randdijk eigenlijk niet geschikt was voor windturbines. Op Randdijk Oost sowieso niet, vanwege de woningen, net achter het bedrijventerrein Randdijk. En op Randdijk West werd het toch wel erg krap, en waren de chemische installaties een risico. Ook daar lagen vele woningen.” De Wijze Leiders van Teut-city vroegen in 2005 daarom aan Gewest Zuid, om van Randdijk géén aangewezen locatie voor windenergie te maken, maar een onderzoeklocatie. Ze gaven de voorkeur aan het verder ontwikkelen van het bedrijventerrein, en als het onderwerp windturbines opnieuw ter sprake zou komen, dan moest eerst het beleid hierop worden aangepast.
En juist dat laatste kan ik nergens meer terugvinden. Eerst zou Teut-city het beleid opnieuw aanpassen als de windturbines op Randdijk weer in beeld kwamen. Dat was niet wat Snaky had gezegd. “Het moest van Gewest Zuid”, volgens hem. “En anders zou Gewest Zuid de regie overnemen.”
Anno 2015, tien jaar later, lijkt het wel of die uitspraak in het vergetel boek staat opgetekend. Met het snel wisselen van de Wijze Leiders de afgelopen jaren, zou dat zomaar kunnen. En het verleden is al snel niet meer interessant voor veel mensen, wellicht. Maar juist in het verleden ligt ons antwoord, is mijn conclusie.
Bewonersbijeenkomst Fatum/Welgesteld 19 oktober 2015
Gewapend met alles wat ik had kunnen verzamelen over het tot dusverre gevoerde besluitvormingstraject door de Wijze Leiders en Volksbeschermers van Teut-city over de windturbines, zetten Chienny en ik alles klaar in de zaal. ‘Hoeveel bewoners zouden er komen? Hoe zou de avond verlopen?’ We hadden geen flauw benul.
Samen hebben we een presentatie samengesteld van de belangrijkste feiten, besluiten en de procedures over windenergie in Teut-city en RivierRegio. Verder heb ik een aantal interessante radio-interviews met bewoners, die dichtbij zo’n windturbine wonen kunnen vinden en een goed beeld kunnen schetsen van de gevolgen voor bewoners.
We tellen die avond vijftig bewoners. Iemand roept al snel, “dat hij de opkomst teleurstellend laag vindt.” Ik antwoord, dankzij mijn bondgenoot in Skagen, “dat dit juist fantastisch is.” In Skagen waren er namelijk de eerste keer slechts drie personen op komen dagen. De avond vliegt voorbij en we woren bevestigd in ons vermoeden dat er maar heel weinig mensen op de hoogte waren van de plannen van onze Overheid in Teut-city. Dat de Wijze Leiders van Teut-city wel vaker op deze wijze te werk gingen: slecht communiceren en onverstoorbaar hun zin doordrijven. Het werd ook wel de ‘Teutcitiaanse maffia’ genoemd. Pfff…Chienny en ik kijken elkaar aan: hoe hebben we hier kunnen gaan wonen?
Gelukkig is de actiebereidheid bij de meesten groot en diezelfde avond nog, hebben we ons bewonerscomité compleet: tien bewoners die zich in willen zetten om RanddijkTegenWind van de grond te krijgen. Een superresultaat. En het leuke van dit alles: op één na, was er geen enkele bewoner die ervaring had met actievoeren, inclusief wijzelf. We hebben wel een ding gemeen met elkaar: we zijn zeer gemotiveerd om onze leefomgeving te beschermen tegen nog meer overlast. Onze leerzame reis kon beginnen. Nieuwe ervaringen stonden op ons te wachten. En hopelijk met een positiefresultaat.
Nu kan het echte werk beginnen.
Frannie Frotter©