Na een hoop heen en weer geren om de verloren ochtend bij Gewest Zuid weer in te halen, praat ik Chienny tijdens het avondeten even bij over de inspraak bij Gewest Zuid, eerder die dag. En terwijl we de acties doornemen, die nu snel moeten worden genomen naar de Wijze Leiders van Teut-city toe, gaat de telefoon. Het is Justus, de buurman. “Hebben jullie het persbericht van Teut-city al gezien? De Wijze Leiders in Teut-city blazen windturbines op Randdijk af. Kom snel hierheen, dan drinken we er een flinke borrel op. De rest van het bewonerscomité is al onderweg! Topnieuws!” joelt Justus door de telefoon.
Chienny heeft inmiddels het persbericht gevonden, geprint en samen gaan we er rap doorheen. Hoe bestaat dit? Hoe kan dit? Een draai van 360 graden door de Wijze Leiders. Snaky, die steeds bleef herhalen: “dat het moest, dat het kon, dat inspraak marginaal was voor de bewoners en ‘nee zeggen, geen optie” was. Het woord draagvlak is in het hele verhaal hier nog nooit gevallen. Niet uit de mond van Snaky of de rest van de Volksbeschermers in Teut-city. En dan dit? Een paar uur na onze inspraak bij Gewest Zuid? Dat kon geen toeval zijn. We gingen met de stofkam door het persbericht, op zoek naar de valkuil. In hun persbericht van 18 november 2015, schreven de Wijze Leiders het volgende:
Na de inspraak blijkt onvoldoende draagvlak
Wijze Leiders Teut-city zien af van windmolenplan op Randdijk
In de afgelopen weken heeft het concept toetsingskader voor het plaatsen van windmolens op Randdijk ter inzage gelegen voor bewoners en bedrijven. De inspraakreacties die zijn binnengekomen, wijzen windmolens op Randdijk af. De inhoudelijk-technische bezwaren hadden vooral betrekking op geluid, slagschaduw, afstand tot de woningen, veiligheid, etcetera. Op zich kunnen deze binnen de wettelijke kaders en met aanscherping van het toetsingskader worden afgevangen.
Afweging
De Wijze Leiders van Teut-city hebben uitgebreid stilgestaan bij de inspraakreacties, de petitie en de oprichting van het bewonerscomité Randdijk. Hoe moet geoordeeld worden over het draagvlak onder onze bewoners? De duurzaamheidsdoelstellingen zijn belangrijk, maar hoe wegen we deze af tegen de ongerustheid die er is bij veel bewoners? Kan de Gewestelijke opgave wel gerealiseerd worden, nu niet gebleken is van grondeigenaren die mee willen werken aan de plaatsing van windmolens? Kunnen we niet beter omzien naar alternatieven die minder of niet belastend zijn voor bedrijven en inwoners?
Bij het beantwoorden van deze vragen hebben de Wijze Leiders van Teut-city de emoties en het ontbreken van voldoende draagvlak uit de samenleving zwaar meegewogen. Wij zijn daarbij tot de conclusie gekomen dat het niet verstandig is met dit traject door te gaan. De Wijze Leiders stellen de Volksbeschermers dan ook voor om geen uitvoering te geven aan de opgave van Gewest Zuid om 6 megawatt aan windenergie op Randdijk te realiseren.
Alternatieven
De duurzaamheidsopgave van Teut-city blijft onverkort bestaan. Dit betekent dat er in de komende tijd hard en creatief moet worden nagedacht over alternatieven.
Chienny en ik kijken elkaar zwijgend aan. Wat staat er in dit persbericht? Windmolens in plaats van windturbines. Gebrek aan draagvlak, alternatieven. Wat is dit voor flauwekul? Na vijfmaal het persbericht te hebben doorgelezen, begin ik toch maar te jubelen. Het gaat niet door. Gebrek aan draagvlak onder de bevolking, ondernemers die niet mee willen werken. Een voorstel van de Wijze Leiders om geen uitvoering te geven aan de windturbineplannen van Gewest Zuid. Het staat er toch echt.
Ja, het stukje over inhoudelijk-technische bezwaren, die binnen de wettelijke kaders en met aanscherping van het toetsingskader kunnen worden afgevangen. Dat zit me niet lekker. Maar goed. Het resultaat is duidelijk: de Wijze Leiders van Teut-city stellen de Volksbeschermers voor om het af te blazen. Dus snel naar Justus en de rest voor die feestelijke borrel. Chienny blijft opmerkelijk stil. Ik roep: “dat hij niet zo gelaten moet kijken. Het is toch geweldig? Waarom niet wat enthousiaster?” Hij zegt niets. Wil de feestvreugde niet bederven. Ik ben veel te opgewonden om er nog aandacht aan te schenken. Hij zal wel moe zijn. Hop jas aan en naar de buren.
Geen feestvreugde bij de Randdijkers
Bij Justus staan de flessen al op tafel. Knuffel zit er ook al stralend bij, en we nemen uitgelaten de dag door. Wat een dag! Voor dag en dauw naar Gewest Zuid, en dan met dit bericht afsluiten. Een succesvolle dag. Wat is er gebeurd, nadat we om 10.30 uur Gewest Zuid hebben verlaten? Er moet gebeld zijn met de Wijze Leiders van Teut-city. Dat kan niet anders. Zo snel de boel afblazen. Het blijft een raadsel.
Al snel druppelt de rest van RanddijkTegenWind binnen. Wat opvalt is dat zij geen van allen zo enthousiast zijn als Justus, Knuffel en ik. Door alle blijdschap over dit nieuws, moeten we wel helder blijven denken. Ik stel dus aan iedereen de vraag: “waarom ze niet door het dolle heen zijn over dit resultaat?” Allemaal geven ze hetzelfde antwoord: “er klopt iets niet. Het gaat te gemakkelijk, te snel. Waar zit de adder onder het gras?”
Justus, Knuffel en ik proberen ze te overtuigen. Het staat er toch zwart op wit? Ze willen het afblazen op Randdijk. Ze gaan zoeken naar alternatieven. Daar gaat het om. Het is ons gelukt! Eindelijk rechtvaardigheid. “Er is een slag gewonnen, maar de oorlog nog lang niet,” bromt Chienny.
Ook de stemming bij de anderen gaat niet om, en dus drinken we ons glaasje op en gaan terug naar huis. Bij mij is het piekeren al toegeslagen. Chienny duikt het bed in, en ik zet alles nog eens op een rijtje. Waar zit die adder? Als de meerderheid zich die vraag stelt, moet ik er dieper induiken. Bij Gewest Zuid had ik die ochtend twee doelstellingen neergelegd: de onderste steen boven in het besluitvormingsproces, en het schrappen van Randdijk als Gewestelijke locatie voor windenergie. De tweede lijkt te zijn gelukt. Alleen de eerste zit me nog dwars. Heel goed nadenken. Maar eerst slapen.
De volgende morgen
Ik word wakker. Oh ja. De windturbines op Randdijk gaan niet door. Gebrek aan draagvlak, ongerustheid onder bewoners. Alternatieven. Daar was iets mee. Er klopte iets niet. De Wijze Leiders doen net alsof ze verrast zijn. Terwijl ze deze plannen er eigenlijk al voor de zomer doorheen hadden willen persen, en wij bovendien door Snaky steeds op het verkeerde been zijn gezet. En nu zijn ze opeens verrast, terwijl de inwoners van Slaapdam al in mei 2014 in opstand waren gekomen, omdat er plannen voor windturbines bij hun in de buurt werden gepresenteerd. Was Snaky toen ook verrast? Door zijn eigen dorpsgenoten? En is toen de hele boel maar naar Randdijk doorgeschoven, door middel van het ondertekenen van een officiële intentieovereenkomst met Gewest Zuid voor windturbines op Randdijk? Wat eigenlijk niet kon? En dan de afspraak, om er niet teveel over te praten, en het er maar geruisloos doorheen te loodsen? Want in Fatum doen ze hun mond toch niet open?
Ik dacht terug aan die brief van mei 2014, die ik op internet heb gevonden. Die brief is geschreven door boze inwoners van Slaapdam aan Snaky, de Wijze Leider Duurzaamheid van RivierRegio en Teut-city. Die bewuste avond is er namelijk een oriëntatieavond Windenergie geweest, in het huis van de Wijze Leiders in Teut-city, waar Slaapdam dus ook onder valt. Het zat er bomvol met Slaapdammers, die woest waren over het plan om zes windturbines op 2,5 kilometer afstand van hun huizen te realiseren, op het in wording zijnde natuurgebiedje De Loosberg, de voormalige afvalstortplaats van Porttown.
Op die avond in mei waren er ook twee Dienaren van Gewest Zuid aanwezig om uit te leggen, dat als stadjes niet meewerkten, Gewest Zuid de regie over zou nemen, en hun Wijze Leiders alleen maar konden toekijken. Wij, in de wijk Fatum wisten destijds van niets. De Slaapdammers dus overduidelijk wel, want zij zijn in opstand gekomen tegen Snaky.
Enkele fragmenten uit die brief zijn mij bijgebleven.
Geachte heer Snaky,
Als Wijze Leider van Teut-city en portefeuillehouder ‘Windenergie’ is het uw primaire taak de belangen van de bewoners van dit stadje te dienen en te behartigen.
Hoe is dit te rijmen met manier waarop u zo geruisloos mogelijk zware industrie wil vestigen in onze woon-en leefomgeving? Hoe verhouden 6, draaiende, lawaaierige Euromasten van 155 meter hoog zich tot het dorpse karakter van Slaapdam? Als vertegenwoordiger van Teut-city is het uw plicht hier niet kritiekloos aan mee te werken en daardoor de bewoners te verraden, maar juist voor hun belangen op te komen. Als er ooit een moment is aangebroken voor bestuurlijke ongehoorzaamheid is het nu.
Juist voor lokale bestuurders is nu het ijkmoment aangebroken om te toetsen of een Rijksbesluit goed doordacht is en te verdedigen is tegenover de burgers en niet lijnrecht ingaat tegen de belangen van de mensen die u hun vertrouwen hebben gegeven en die uw salaris betalen.
Tenslotte; vanavond is er een oriëntatieavond. Helaas zonder inspraak, maar wij willen u alvast mededelen dat een grote groep Slaapdammers helemaal geen windmolens wil.
Slaapdam, waar de windturbines eigenlijk hadden moeten komen, omdat ze de minste overlast zouden veroorzaken op die plek (volgens de rapporten uit 2013), had het in ‘no time’ uit haar achtertuin weten te werken. En alle Wijze Leiders zaten daarbij, inclusief de dienaren van Gewest Zuid notabene, die nog hadden benadrukt, dat zij de regie zouden overnemen als Teut-city er vanaf zou zien, en dat de Wijze Leiders alleen maar konden toekijken. Mooi voor Slaapdam, maar slecht dus voor Fatum. Want binnen een paar weken was de locatie voor windturbines van de Loosberg veranderd in Randdijk als de enige locatie. Erger nog: “dit was altijd al de aangewezen locatie geweest,” volgens Snaky en de rest van de Wijze Leiders.
Er is nog meer gezegd, die avond. Het wordt steeds duidelijker, dat Teut-city van plan was geweest om mee te werken (vooralsnog met eerdere instemming van de Volksbeschermers). Vooral ook met het idee, dat men niet met de rug tegen de muur wil staan vanwege de dreiging van Gewest Zuid.
Op zoek naar de adder
Het tolt nu in mijn hoofd. Alles wijst op tegenstrijdigheden, vooropgezet spel en ongelijkheid. Is Fatum, waar op 500 meter afstand zoveel huizen staan, gauw ingeruild tegen Slaapdam, waar de windturbines op ruim 2,5 kilometer afstand zouden komen te staan? Slaapdam riep op tot ‘ongehoorzaamheid’ van de Wijze Leiders. Had Snaky niet meteen ‘geen windturbines in Teut-city’, moeten zeggen tegen Gewest Zuid? En de Volksbeschermers? Die wonen hier notabene, en weten dat Randdijk geen goede plek is voor windturbines. Waarom hebben zij niet eerder het woord draagvlak onder de burgers naar voren gebracht? De enquête van april 2015 was al duidelijk geweest: meer dan 80% van de bewoners rondom Randdijk, was tegen windturbines op die locatie. Er was hier dus geen draagvlak; net zomin als in Slaapdam.
Naarmate de ochtend vordert, wordt steeds duidelijk, dat er inderdaad een hoop niet klopt. Zo hebben wij het persbericht van gisteravond, eerder ontvangen dan de Volksbeschermers. Die zijn daar woest over en terecht, lijkt me. De belanghebbenden van gebied Randdijk hebben dit bericht dus eerder ontvangen dan zij. Over communicatie binnen het huis van de Wijze Leiders gesproken: de interne communicatie is in ieder geval weer eens overgeslagen.
Terug naar die adder (of in ieder geval de belangrijkste). De intentieovereenkomst die Snaky voor Teut-city in juli 2014 met Gewest Zuid heeft gesloten voor windturbines op Randdijk, maakt dat zij aan die verplichting zullen worden gehouden. Dat werd ook duidelijk tijdens onze inspraak bij Gewest Zuid de vorige dag. Dus moet Teut-city snel op zoek naar alternatieve locaties. In het persbericht van de Wijze Leiders staat doodleuk, dat zij creatief op zoek moeten naar alternatieven. Maar dat is dus niet hetzelfde! Gewest Zuid eist een alternatieve locatie, en geen alternatieve vorm van duurzaamheid. En het is nog niet eens niet zeker, of zij wel een alternatieve locatie in ruil voor Randdijk mogen aanbieden.
Eerst moeten de Wijze Leiders dus als de wiedeweerga die brandbrief naar Gewest Zuid sturen, of zij alternatieven mogen aanbieden. In de overeenkomst van 2014 staat namelijk, dat Gewest Zuid de regie overneemt als eind 2015 de zaken niet geregeld zijn. En door het voorstel van de Wijze leiders van Teut-city, om geen windturbines op Randdijk neer te zetten, is de zaak nu zeker niet geregeld. Gewest Zuid gaat dan moeilijk doen. Daar zit dus de adder. Er moet wel iets ingeruild worden bij Gewest Zuid. Die laten hun plannen voor windturbines in Teut-city niet zomaar varen, zeker niet als er ook een officiële overeenkomst voor is getekend door de Wijze Leiders van Teut-city. Voor Randdijk, dus. Haast is geboden!
Doelgericht en ongeduldig als ik ben, wil ik meteen een brief uitsturen naar de Wijze Leiders en de Volksbeschermers. Ze moeten snel een verzoek doen aan Gewest Zuid om een alternatieve locatie te zoeken in ruil voor Randdijk. Dat lijkt me niet zo moeilijk. Er bestaat immers al een uitgebreid locatieonderzoek voor windenergie in Teut-city uit 2013. Ik kan er zo twee noemen: het natuurgebied De Loosberg bij Slaapdam is uitgebreid onderzocht, en een bedrijventerrein dat half leegstaat naast de grote weg. Conclusie van WoodRiver onderzoeksbureau: “prima geschikt voor windturbines”. Ver weg van bewoners, dus geen geluid- en slagschaduw overlast, die de bevolking van Fatum wel te wachten staat.
Er zal wel wat druk moeten uitgeoefend op de bestuurders van Teut-city, realiseren wij ons als Bewonerscomité. Alle tegenstrijdige feiten in dit verhaal, maken onze argwaan niet bepaald kleiner. En aan de Volksbeschermers om hun functie nu waar te maken; zij mogen ons helpen om de waarheid boven water te krijgen, en ervoor te zorgen dat het probleem van Randdijk nu wordt opgelost. Dus eerst maar bij hun aankloppen, lijkt me. Nog meer werk aan de winkel.
Frannie Frotter©