Zoals ieder jaar is december een heksenketel. Er moet van alles op het laatste moment geregeld worden, gevoed door de dreiging dat de hele boel overal weer minimaal twee weken platligt vanwege de feestdagen. “Bij de overheid laten ze de boel wellicht nog veel langer de boel”, grapt Chienny tussendoor. Ik heb een hekel aan die decembermaand en alle ‘feestelijkheden’ die erbij horen. Vrede op aarde met Kerstmis, terwijl je net aan de supermarktoorlog ontsnapt bent, waar mensen lopen te hamsteren alsof ze weken de kelder in moeten. De ware kerstgedachte is niet af te lezen aan de ogen van die vele, fanatieke kerstwinkelaars.
Het liefst vertrek ik met die dagen naar een land met een zachter klimaat, waar kerst gewoon kerst is, en geen commercieel evenement. Zonder vuurwerkoverlast, zodat ik niet al dagen met hypernerveuze katten in huis hoef te zitten en er ook niets wordt opgeblazen. Maar met zes katten is het lastig om er een poosje tussenuit te knijpen. Het pension zit al bomvol met angstige dieren, en de rekening voor zes stuks laat zich raden. Dus thuisblijven is het enige dat er op zit. Ik heb Chienny al gemeld dat er dit jaar weinig aan de Kerstdagen gedaan zal worden. Geen zin in kerstdissen of veel mensen. Simpel eten, niet opdirkt rondlopen, geen verplichtingen en lang uitslapen. Heerlijk.
Eigenlijk moet het gewoon zo snel mogelijk voorjaar worden. Ik ben doodmoe van alle windmolenperikelen en het einde is voorlopig nog niet in zicht, dat is ons wel duidelijk geworden. Politiek is een traag beest. Het neemt de tijd, zodat je als burger de tel kwijtraakt en het opgeeft. Ze verzinnen steeds nieuwe dingen, en vervangen oude stukken met nieuwe inzichten. Alsof er niets is gebeurd en jij als burger het nakijken hebt.
Tot onze verbazing steekt er vlak voor de kerstvakantie een brief van de Rijks Klachtenman uit de brievenbus. Onze klachten van juli over Wijze Leider Snaky en onze Volksbeschermers uit Teut-city naderen hun finale. Het wordt dus toch nog voor de kerst afgehandeld. Ik ben benieuwd.
Vogelvrije Wijze Leiders en Volksbeschermers
Ik scheur de envelop open en begin te lezen:
“Uw klachten zijn niet gericht op een wijziging van de besluiten over de windmolenlocaties. U heeft door het indienen van klachten antwoord willen krijgen op bij u levende vragen. U bent van mening dat de Wijze Leider en Volksbeschermers zichzelf in dit dossier regelmatig tegenspreken en eerder gedane onderzoeken negeren. U beoogt dat Teut-city zelf tot klachtbehandeling overgaat, en u vindt het onjuist dat uw klachten niet ontvankelijk zijn verklaard, en dat dit niet eerder is medegedeeld”.
Ik voel een lichte irritatie opkomen na deze samenvatting. Ik lees snel verder.
“De Rijks Klachtenman is tot de conclusie gekomen dat er onvoldoende aanleiding is voor nader onderzoek. In de Algemene Wet bestuursrecht is vastgelegd dat klachten niet mogen worden behandeld door degenen die bij het onderwerp van de klacht betrokken zijn geweest, maar daarin wordt een uitzondering gemaakt voor bestuursorganen, zoals de (Opper) Wijze Leiders en de Volksbeschermers. Deze zijn dus bevoegd zelf de klacht over hun optreden te behandelen.
Terecht is dan ook geconcludeerd dat uw klachten hierover niet verder in behandeling genomen hoeven te worden. Tevens is het in overeenstemming met de wettelijke eisen voor klachtrecht dat zij deze klachten ter behandeling aan ons heeft doorgestuurd, de externe ombudsvoorziening van Teut-city.
Ten slotte stel ik vast dat u andere verwachtingen had van de klacht coördinator. Zoals al eerder aangegeven is de klachten coördinator niet degene die beslist op klachten over bestuursapparaten- of organen.
Gelet op het thans lopende proces om te komen tot de realisatie van een windmolenactie en met name de komende ter inzagelegging door Gewest Zuid, zie ik geen rol weggelegd voor de Rijks Klachtenman. Uw visie op het windmolenproces kunt u in de komende procedure bij Gewest Zuid aangeven. Voor de Rijks Klachtenman is hierbij geen rol weggelegd”.
Ook al had ik een dergelijke afwijzing verwacht, toch ben ik enigszins verbijsterd door de onnozelheid, waarmee de brief in elkaar lijkt te zijn geflanst. Zoals het feit dat de klachten coördinator niet degene is, die beslist op klachten over Wijze Leiders en Volksbeschermers. Is het niet opvallend, dat dit argument nu pas door de Klachtenman naar voren wordt geschoven, nadat de klachten coördinator onze zaak in eerste instantie gewoon heeft opgepakt? Had de klachten coördinator in Teut-city, of de Wijze Leiders van Teut-city ons in eerste instantie zelf niet kunnen melden, dat in Teut-city de wettelijke ‘slager keurt eigen vlees-doctrine’ geldt, en dat zij dus buitenspel staat? Neen, dat gebeurt nu pas, door de Rijks Klachtenman. Op alle punten wordt om de feiten heen gedanst die juist voor ons aanleiding waren om over te klagen. Maar de bevestiging dat Wijze Leiders en Volksbeschermers bevoegd zijn om zelf over hun klacht te oordelen, is een wijze les. Klagen over de overheid heeft eigenlijk geen enkele zin in Lage Landia. Ze zijn in zekere zin vogelvrij, want ze mogen hun eigen klachten beoordelen en dus doen en laten wat zij willen. Waar een klachten coördinator zich dan wel mee bezig houdt? Of een Rijks Klachtenman? Geen flauw idee. Wij zijn in elk geval weer een illusie armer.
De Taaie
Nog niet helemaal bijgekomen te zijn van de reactie van de Klachtenman, of ik mag de volgende klap incasseren. Vlak voor het kerstreces, worden Justus en ik gebeld door een Klerk namens het overheidsorgaan van de Rijksvoogd in de Hofstad. Het gaat over onze brief aan de Taaie eerder die maand, waarin we hem vragen om hulp om de onderste steen in het besluitvormingsproces boven water te krijgen. Het is een vriendelijke man, die zich excuseert voor de vertraging in de reactie op onze brief. Hij vervolgt aller beminnelijkst dat, “de Taaie niet kan voldoen aan ons verzoek, omdat het aanwijzen van locaties voor windturbines aan de Gewesten zelf is. Aangezien het een locatie van 6 MW betreft, is Gewest Zuid bevoegd gezag voor het afgeven van een vergunning of het opstellen van een inpassingsplan. Het toetsen of het besluitvormingsproces zorgvuldig is geweest en of de voorgenomen activiteit voldoet aan wettelijke eisen, is eveneens niet aan de Rijksvoogd, maar aan de afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State. Van een toets kan pas sprake kan zijn, als er een besluit ligt. Dit is er nog niet, omdat er nog geen initiatiefnemer is, die een vergunning heeft aangevraagd”.
Onze aanvullende argumenten, dat de Taaie toch de ‘baas’ is van die twee, waar wij juist hem op aanspreken, worden vriendelijk maar beslist door hem weggewuifd, en hij belooft deze conclusie per email aan ons toe te sturen.
De Klerk houdt zich aan zijn belofte. De volgende ochtend tref ik zijn email aan, met inderdaad een korte samenvatting van wat wij gisteren over de telefoon hebben besproken. Als ‘extraatje’ geeft hij de route aan, die ons nog rest in dit proces. Zo kunnen we bijvoorbeeld een klacht indienen bij Gewest Zuid over de hele gang van zaken, afwachten tot er een vergunning wordt aangevraagd en dan in beroep gaan, óf een gemeente brede beweging voor een alternatieve locatie in Teut-city starten. Dat laatste is natuurlijk kolder. Heel Teut-city zet zijn hakken in het zand, als het woord windturbine ter sprake komt en wijst dan snel met het vingertje naar Randdijk. “Díe locatie is aangewezen en een alternatief komt er niet, dat is een gepasseerd station”, wordt er dan geroepen. Randdijk mag het uitzoeken. De meesten zijn dolblij dat ze dit als excuus kunnen aanvoeren, terwijl ze ons beschuldigen dat wij tegen de energietransitie zijn, NIMBY’s (not in my backyard bandieten) en ons niet moeten aanstellen.
Ik lees er snel doorheen en tot mijn grote verbazing zie ik onderaan de email staan, dat de Klerk een afschrift van deze brief zal sturen aan de assistent-Klerk van Foxy en Ratty van Gewest Zuid, én aan Glomolia (de assistent-Klerk van Snaky) van Teut-city. “Wat?”, denk ik, en ik voel dat mijn bloed begint te koken. “Wat is dit? Waar haalt hij die twee nu weer vandaan? Wat moeten zij met een kopie van deze reactie namens de Rijksvoogd? Dat gaat ze niets aan”.
Direct pak ik de telefoon om deze Klerk weer aan de lijn te krijgen, zodat hij deze actie haarfijn kan uitleggen. Hij heeft hier gisteren immers met geen woord over gerept. Had hij dat wel gedaan, dan had ik daar bezwaar tegen kunnen maken en op zijn minst vragen waarom deze personen een kopie van deze brief krijgen. Justus is inmiddels ook aangeschoven en die is ook allesbehalve blij met deze actie van de Klerk. De telefoon gaat over en over, maar wordt niet beantwoord. Ik heb hem ook al per email geantwoord, dat ik er niet mee akkoord ben dat deze brief naar de andere twee Klerken wordt gestuurd, en dat ik verbijsterd ben, dat dit gisteren niet gemeld is.
“Hij was te aardig”, reageer ik woest naar Justus. “Ik had het kunnen weten. Als ze té aardig zijn, dan klopt er iets niet. Wat een rare streek om dit zomaar te doen, en hier niet openlijk voor uit te komen, maar het terloops laten vallen in een email en dan de telefoon niet meer opnemen. Het hele spul speelt echt allemaal met elkaar onder een hoedje”, blaas ik verder. “En ze komen er dus weer mee weg”.
Nu had ik niet verwacht, dat de Taaie zich hier rechtstreeks mee zou gaan bezighouden, maar dit is natuurlijk weer een jurist die de boel dicht moet gooien als de burger te veel praatjes krijgt. Door direct de beschuldigde partijen op de hoogte te stellen, is het afdekken snel geregeld. Wat zullen ze gelachen hebben.
De Klerk krijg ik niet meer aan de lijn. Hij schrijft uiteindelijk nog een mailtje als antwoord aan het einde van de dag, en is daarna voor weken onbereikbaar. Fijne feestdagen gewenst en een gelukkig Nieuwjaar.
In zijn mail staat het volgende:
“Excuus dat ik dit gisteren niet heb gemeld. Dat had ik inderdaad moeten doen. Bij het schrijven van de mail kwam dit idee bij mij op. Vanuit het oogpunt van transparantie vind ik het belangrijk dat informatie, in dit geval over het standpunt van het Rijksorgaan Klimaat, bij alle belanghebbenden bekend is en dat allen over dezelfde informatie beschikken. Ik heb met Gewest Zuid gesproken nadat ik met u heb gesproken. Met Teut-city heb ik wel contact gehad voorafgaand aan het gesprek met u. De reden dat ik dat doe is dat ik graag alle kanten van het verhaal hoor.
Van vooringenomenheid is er vanuit mijn geval in elk geval geen sprake. Zij hebben overigens geen afschrift van uw brief, alleen van het antwoord van het Rijksorgaan daarop. Ik denk dat een proces als dit gebaat is bij openheid en transparantie. Dit is althans hoe het Rijksorgaan zelf zoveel mogelijk probeert te opereren”.
Nu ben ik echt woedend. “Vanuit het oogpunt van transparantie en openheid notabene”. Lieve help. Je hebt die man aan de lijn, probeert nog aanvullende argumenten toe te voegen op de enorme berg informatie die er ligt, om het door hem vooraf bepaalde oordeel om te buigen. Maar dat is water naar de zee dragen gebleken. Dat hij verzwijgt dat hij al met de andere partijen heeft gesproken of gaat spreken, deze Klerken gewoon een kopie krijgen, zonder dit ons persoonlijk te melden of te overleggen, vinden Justus en ik onacceptabel. Het is dus een vooropgezet spel gebleken, waarbij alle overheidspartijen zich lijken te beroepen op de kreten transparantie en openheid, waar het juist geheel aan ontbreekt. Zelfs het fatsoen en lef ontbreekt om ons dit telefonisch mede te delen, door ons een dag later af te schepen met dit mailtje. Het is overduidelijk dat deze zaak stinkt, alle feiten en bewijzen staan in onze brief aan de Taaie opgesomd, maar wij krijgen opnieuw geen antwoorden, en het ergste vind ik, dat zijn zich verschuilen achter de woorden openheid en transparantie. Onze hulpvraag aan de Taaie was gericht op het vinden van de waarheid. De waarheid die nu verder weg lijkt dan ooit.
Inmiddels is ook Chienny thuisgekomen. Met zijn drieën overleggen we wat we hier mee aan moeten. We hadden weliswaar weinig verwachtingen van deze actie, maar als je iets stuurt naar de Taaie, een Rijksvoogd die zelf pronkt met totale openheid, dan mag hij ons toch iets anders sturen dan deze boodschapper. We besluiten om een klacht tegen Gewest Zuid in te dienen. Precies zoals de Klerk ons aanraadt. Dan maar vol de beuk erin, is ons motto. Kijken wat onze Randdijkers hiervan vinden.
De volgende avond hebben we ons laatste overleg van het jaar als Stichting en sluiten we af met een kerstborrel. Ook de Randdijkers zijn strijdlustig. “Dien die klacht maar in. We zien wel waar het schip strandt. Voorlopig zullen we nog wel een poosje door moeten met het gevecht”, is hun conclusie. Of ik daar vrolijk van word? Niet echt. Maar het vooruitzicht van even niets, gewoon teuten en een boekje lezen, geeft me wat troost op het moment. We heffen het glas op de feestdagen en de ‘Molenstrijd’. Tot in het nieuwe jaar, waarin er zich in ieder geval nieuwe kansen voordoen en we ongetwijfeld weer een hoop kennis zullen opdoen, over hoe de overheid draait en draait naar de burger toe.
Frannie Frotter©