Januari is al bijna voorbij, de koffertjes zijn gepakt en de helft van de poezen naar het pension gebracht. Justus zorgt voor de andere drie poezen, die thuis kunnen blijven. De oudste blijkt een schildklierprobleem te hebben, en moet sinds kort tweemaal daags een pilletje hebben. Dat wordt een beetje bewerkelijk, dus gaat zij met de twee kleintjes gezellig naar het pension. Portugal: ‘here we come!’ Ik heb bijna alles afgekregen voor vertrek en Chienny neemt zijn laptop mee voor de zekerheid, om niets te missen van het ‘molenfront’.
Wat een opluchting om er even uit te zijn. En uit Nederland weg. Vorige week stond er een paginagrote brief van de Kanselier van Lage Landia in veel kranten. Hij schreef: “We zijn een ontzettend gaaf Rijk. Ik zou nergens anders willen wonen”.
Hij heeft het hier over de omgangsvormen in Lage Landia, en dat die zo achteruitgaan. Wat ons betreft heeft het niet alleen betrekking op de omgangsvormen in het algemeen, maar die van de overheid in het bijzonder, en hoe Lage Landia langzaam lijkt te veranderen in een zogenoemde Bananenrepubliek. Chienny en ik vragen ons regelmatig af of we in zo’n Rijk willen blijven wonen, waar de burger slechts een lastig iets is, dat de mond gesnoerd moet worden. Als die burger vindt dat zijn leefbaarheid, gezondheid of veiligheid in het geding is door plaatsing van windturbines, of gewoon de waarheid wil weten, wordt deze genegeerd. Als die burger tegen de stroom in durft te zwemmen, dan wordt er geroepen, dat het een ‘boze burger’ is. En een boze burger hoef je niet serieus te nemen. Die lijkt verspeend van alle logica, intelligentie en ratio. Dat is een ongeleid projectiel, waar je zo snel mogelijk korte metten mee maakt en die slechts dient om geld op te hoesten. Hoe je dat doet als overheid? Gewoon doodzwijgen, negeren, wegkijken, lege antwoorden geven, maar bovenal: de boel zolang mogelijk rekken. Want dan heb je als overheid de tijd om de dossiers wat op te leuken, het gelijk aan je kant te krijgen, en kun je gewoon doorgaan met de dagelijkse ‘core business’: maling hebben aan de burgers.
Chienny en ik hebben het niet meer zo op Lage Landia. En fantastisch om er te wonen is ook verleden tijd. We denken na om te vertrekken. Want ook dat heeft de Kanselier aangegeven: “als het je niet aanstaat, dan rot je maar op”. Over goede omgangsvormen gesproken? Eerst maar eens naar Lissabon. Een ontzettend gave plek om te bezoeken. Of om te gaan wonen?
Circus van alternatieve windturbinelocaties in Gewest Zuid
Lissabon hebben we alweer achter de rug. Helaas. Het blijft een heerlijke stad om te slenteren, te kijken en te eten. Betoverende straatjes, vergezichten en ultiem vriendelijke mensen. Wat zal ik dat missen. Zodra we waren geland, viel er een last van mijn schouders. De laptop heb ik niet meer bekeken. Het was tijd om te leven. Even geen somberheid, piekeren en strategieën verzinnen. Licht en lucht. Zelfs de temperatuur was aangenaam. Winter in Portugal is als een koele zomer in Lage Landia. Verrukkelijk.
Aan alles komt een einde en voordat ik het goed en wel door had, was ik terug in Lage Landia. Met mijn hoofd in de ‘molens’. De poesjes waren allemaal door het dolle heen vanwege het feit dat we weer thuis zijn. Ik wat minder dus. Na die heerlijke dagen, waar mijn enige zorg was, waar we gingen ontbijten en wat beklimmen, kan ik weer terug naar het strakke regime van zes poezen, het huishouden, werk en windturbines.
Het circus van partiële herziening windenergie Gewest Zuid, of gewoon gezegd: de mogelijkheid om alternatieve windturbinelocaties aan te dragen is nog steeds van kracht. Teut-city loopt ook nog in die procedure mee, ook al weigeren de Wijze Leiders en Volksbeschermers van Teut-city om een alternatief aan te dragen voor Randdijk. Die blijft dus als locatie gewoon staan in de Verordeningen. Net zoals wij blijven roepen, dat dit niet kan. Dankzij deze geweldige procedure houden we recht op inspreken en herrie maken, dus dat is dan weer een voordeel. Misschien dat er toch nog iemand gaat luisteren naar de waarheid. Ook al heb ik het stiekem al opgegeven, de tweede week van februari staat er een nieuwe inspraakronde op de agenda. Ook Chienny spreekt dan weer in.
In de enorme hoeveelheid e-mails na onze korte vakantie, tref ik ook een berichtje van de Klerk van Foxy aan. Namens Foxy, biedt hij zijn verontschuldigingen aan, dat onderstaande reactie zo lang op zich heeft laten wachten. Ik vraag mij af op welke brief dit antwoord betrekking heeft. En wat toevallig dat dit antwoord nu wordt gegeven, zo vlak voor de hoorzitting. Eerst hoor je meer dan een half jaar niets, en dan komt dit plots uit de lucht vallen. Wat meteen opvalt is dat mijn belangrijkste brief – die van 19 augustus 2016 – weer niet wordt genoemd. Daarin vroeg ik Foxy om ons de zorgvuldigheid, waarmee de belangen in het kader van de veiligheid en draagvlak in het windturbineproces zijn gewogen, door middel van een deugdelijke onderbouwing. In dit nieuwe antwoord worden wel de woorden die ik heb gebruikt genoemd, maar vormen deze hetzelfde oppervlakkige riedeltje argumenten, zoals eerder gegeven. En wordt het verzoek om ‘de onderste steen boven in het besluitvormingsproces’, teruggebracht tot duidelijkheid. Subtiel verschil?
“In uw brief verzoekt u mij om duidelijkheid te geven in het proces voor het aanwijzen van locatie Randdijk als windlocatie. Hierbij spelen met name zorgvuldigheid, veiligheid en draagvlak voor u een grote rol. In mijn reactie van 1 september (2016), op uw brieven van 14 juni en 26 juli (2016), ben ik daar al op ingegaan.
Het aanwijzen van locaties voor windenergie kent een lange historie van openbare en democratische besluitvorming in Gewest Zuid. Dit heeft zijn weerslag gekregen in het vastleggen van windlocaties in diverse Gewestelijke nota’s.
Tevens blijkt uit onderzoek dat, hoewel externe veiligheid een belangrijk aandachtspunt is, dit realisatie van windenergie op locatie Randdijk op voorhand niet onmogelijk maakt. Hierbij ga ik ervan uit dat wat wel of niet kan, met een nadere risicoanalyse onderzocht dient te worden. Dit soort onderzoek komt pas in een later stadium aan de orde, waarin op projectniveau mogelijke inrichtingsvarianten worden onderzocht.
Echter, en dit blijf ik herhalen, heeft Teut-city geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid om alternatieve locatie(s) aan te dragen en blijft Randdijk als windlocatie in de Verordening staan.
Daarnaast is dit onderwerp aan de orde geweest in de vergadering van de Gewestelijke Volksbeschermers van 29 juni 2016, en zijn moties tot het opnemen van alternatieve locaties anders dan Randdijk, dan wel geheel af zien van plaatsing van windturbines in Teut-city, behandeld en verworpen.
Via meerdere wegen zoals het beantwoorden van uw vragen, schriftelijke vragen uit de Gewestelijke Volksbeschermers vergaderingen en inzage in documenten middels een WOB-verzoek, ga ik ervan uit dat ik hiermee uw vragen heb beantwoord.”
De zorgvuldigheid is ver te zoeken en de deugdelijke onderbouwing zal wel nooit gehaald worden. Toch blijft het vreemd, dat dit e-mailtje nu opeens gestuurd wordt, terwijl er voorheen nauwelijks een reactie is gegeven. Is dit het schoonwassen voor de behandeling van de klachten in de hoorzitting, omdat er eigenlijk nooit een antwoord is gekomen op mijn brief van 19 augustus? Vreemde manier van schoonwassen dan, want eigenlijk wordt er opnieuw geen antwoord gegeven. Voor mij is het wel duidelijk: de zorgvuldigheid in dit proces is ver te zoeken.
Ik richt me maar snel op de inspraak die morgen bij Gewest Zuid plaatsvindt. Altijd een intensief moment. Binnen vijf minuten je boodschap neerleggen, waar de Volksbeschermers en Wijze Leiders ogenschijnlijk heel weinig belangstelling voor tonen, is niet bepaald een pretje voor ons. Toch doen we het. Keer op keer. Omdat we overtuigd zijn van ons doel en het op deze manier wordt vastgelegd. Wellicht kunnen we er later nog iets mee.
Inspreken Gewest Zuid februari 2017
Het is weer afgeladen vol in het huis van de Wijze Leiders van Gewest Zuid in de Hofstad. De gebieden rondom Porttown en de Hofstad zelf, zijn nog steeds prooi voor Gewest Zuid om er nieuwe windturbines te plaatsen. En iedere bewoner is faliekant tegen. Genoeg insprekers weer dus. Ik heb me suf gepiekerd wat ik moet gaan zeggen deze keer. Ik heb al zo vaak met feiten en argumenten mijn betoog gevoerd, met als resultaat dat er niemand naar luistert, behalve dan de Bejaardenpartij en de Vrijheidspartij. De inspanningen van de Geloofspartij om een alternatieve locatie aan te wijzen hebben ook gefaald, dus wat moet ik nu eigenlijk nog? Dat laatste e-mailtje van Foxy was voor mij de tegelijkertijd de bekende druppel. Ik besluit om de impact van de hele windturbine-affaire op mijn leven en het verloren vertrouwen in de politiek en overheid op papier te zetten. Wat heb ik te verliezen? Ik steek van wal:
Geachte Volksbeschermers,
“Een openbaar en democratisch proces”, volgens Wijze Leider Foxy, dat Randdijk in de Verordening blijft staan als locatie voor windturbines en geen van de beschikbare alternatieven aanwijst. Al bijna anderhalf jaar wordt mijn leven beheerst door windturbines. Mijn huis is de laatste anderhalf jaar niet meer mijn thuis. Ik ben al afscheid aan het nemen. ‘Het verkeerde lootje getrokken’. Alle bewijzen, klachten en feiten, dat dit gewoon niet kán en mág, worden door de overheid genegeerd. In een woud van regels, besturen, raden en consultants wordt de burger gestopt. Vergaderingen vinden plaats achter gesloten deuren, vragen van burgers kunnen de bestuurders niet boeien, en worden dus ook niet beantwoord of, na maanden van doordrammen, met hetzelfde standaardantwoord. De ontelbare klachten van omwonenden van windturbines worden genegeerd. Inspraak en draagvlak zijn lege woorden. Is dat democratisch? Is dat openbaar?
Overal in Lage Landia staan burgers op tegen plaatsing van windturbines te dicht bij woonwijken. Die burgers worden door hun medeburgers veelal gezien als tegenstanders van duurzaamheid, NIMBY’s (not in my backyard of: niet in mijn achtertuin) of ze willen geen mooie planeet doorgeven aan hun kinderen. Ook worden zij boos genoemd. En boos lijkt de definitie te hebben van hysterisch, ongeleid, niet helder denkend projectiel, vol onderbuikgevoelens. Niet gebaseerd op feiten, rationeel denken.
Maar al die mensen constateren hetzelfde: hún overheid geeft niet thuis als zij er een beroep op doen, inspraak eisen, of aantonen dat er vreemde acties zijn genomen op bestuurlijk vlak. Vreemd dat zij boos zijn? Al die boze mensen hebben blijkbaar ongelijk. Ik heb een inkijkje gekregen in ons democratisch bestuurde land en ben enorm geschrokken. De belangen zijn blijkbaar zo groot bij een zo kleine groep van ondernemers en de overheid, die het geld en de macht heeft, dat de burger het gewoon bijna niet kan winnen. Iedereen is overtuigd van de noodzaak van de verandering naar duurzame energie. Alleen de wijze waarop deze gestalte krijgt, is bizar. De burger betaalt, en het windmachtsblok bepaalt. De overheid staat toe dat vele levens overhoop worden gehaald, en lijkt ‘stelen’ van de burger te legitimeren.
Waar is de onafhankelijkheid van de spelers, de samenwerking met en de inbreng van de burger? Een echt goed plan om dit vorm te geven? Is het niet hoog tijd voor een periode van bezinning, voordat al deze targets er meedogenloos doorheen worden geramd? Om deze waanzin te stoppen, de burger te erkennen en om sámen verder te komen in deze energieomslag? U vertegenwoordigt immers diezelfde boze burger. En de kans is aanwezig, dat u in de toekomst zelf ook een boze burger wordt als gevolg van overheidsbeleid.
Onze Kanselier vindt Lage Landia een ‘ontzettend gaaf land’. Hij zou nergens anders willen wonen. Nu, ik wel inmiddels. Alleen kan ik en velen met mij die dit willen, door dit beleid, niet meer vertrekken.
Ik red het precies binnen de tijd. Hoera. Dat is dan ook het enige hoera, want ik word aangestaard alsof ik van Mars kom. Geen vragen, helemaal niets. Klaar. Ik loop terug en Chienny passeert me. Nu is hij aan de beurt. Chienny is van de lange adem en heeft besloten de veiligheid op Randdijk centraal te stellen. Opnieuw. Foxy heeft de vergunning voor de uitbreiding van chemische opslag op het toekomstige windturbineterrein verleend, en Chienny is daar woest over. De commissie die de hoorzitting regisseerde over onze bezwaren hierover, heeft nog steeds niets van zich laten horen. Om heel eerlijk te zijn was ik het al bijna vergeten. In oktober vorig jaar zouden zij namelijk het oordeel vellen. Het is nu februari 2017, en ik heb maar weer een verzoek om reactie de deur uitgedaan. Vijf maanden na dato. Lang leve de overheid. Laat maar liggen, dan vergeet de burger het wel?
Chienny steekt ook van wal. Ik heb hem gewaarschuwd niet teveel te ‘ratelen’ omdat hij dan onverstaanbaar wordt. En zijn tekst vooral niet te lang te maken. Ik zie hem worstelen, maar hij begint goed en houdt het vol:
Geachte Volksbeschermers,
Ik woon onder aan de dijk, met aan de andere kant het bedrijventerrein, waar de bedrijven Mannema en Chemivar zijn gevestigd. Mannema is een producent van offshore producten voor de Olie, Gas en Wind industrie, die bereid lijkt te zijn windturbines op haar terrein te willen plaatsen, die vlak naast de buurman Chemivar gaan draaien. Dat chemiebedrijf is een zogenoemd BRZO 2015-bedrijf dat valt onder de SEVESO-richtlijn en daarmee een van de 450 gevaarlijkste bedrijven van Lage Landia.
Even ter herinnering: Seveso is een stadje in Noord-Italië, dat bekend is vanwege een chemische ramp in juli 1976. Bij dit ongeval werd een toxisch gas uitgestoten. Er vielen geen dodelijke slachtoffers, maar een groot deel van de bevolking werd ernstig verminkt door het gifgas. De ramp trok wel aandacht van de Europese Gemeenschap, waardoor actie werd ondernomen om de wetgeving uit te werken zodat de mens en zijn omgeving beter zijn beschermd tegen de gevaren van industriële ongevallen.
Teut-city heeft in 2015 vergunningen verleend voor uitbreiding van de gevaarlijke stoffen opslag van beide bedrijven. Chemivar, notabene een SEVESO-bedrijf, en Mannema mochten beiden uitbreiden, “want er staan immers nog geen windturbines”. Chemivar heeft zelfs een verdere uitbreiding aangevraagd. Als BRZO-bedrijf moest zij die echter aanvragen bij de Wijze leiders van Gewest Zuid. Deze hebben in november 2016 hiervoor de vergunning verleend.
De Wijze leiders van Gewest Zuid breiden de vergunning van dit gevaarlijke bedrijf uit, omdat dat volgens hun kan: er staan immers nog geen windmolens, en voegt daar vervolgens externe gevaarbronnen, windturbines, aan toe. Daarmee gaan de Wijze Leiders, als zij deze locatie in het definitieve Verordening zetten of laten staan, bewúst en rechtstreeks voorbij aan de veiligheid voor de burgers, en zet deze zelfs op het spel.
Is dat hoe de overheid in Lage Landia te werk gaat? Moet er eerst een Randdijk-richtlijn komen, als gevolg van een ernstig ongeluk, voordat dit gestopt wordt? Dus: schrap Randdijk van de kaart omwille van de veiligheid.
Chienny kijkt bijna opgelucht rond. Ook hij is binnen de tijd gebleven. Hij krijgt zelfs enkele vragen die hij gretig beantwoord. Zijn woorden lijken aan te komen. Foxy blijft gewoon op haar strepen staan, dat Randdijk blijft staan in de Verordening. Maar een aantal Volksbeschermers hamert op het feit, dat Teut-city geen alternatieve locatie heeft aangeboden in ruil voor Randdijk. Als ze dat alsnog doen, dan kunnen ze Foxy nog wel op andere gedachten brengen en Randdijk laten vallen. Maar Teut-city moet gaan acteren. Dat is de boodschap.
Biedt dit alsnog een kans voor ons? Het lijkt er zo op het eerste gezicht wel op. Maar de ervaring leert, dat dit achter de schermen wel weer wordt ‘rechtgetrokken’ door de belanghebbenden. En Draky heeft ons gemeld, dat het dossier Randdijk gesloten is. De Volksbeschermers houden hun kaken stijf op elkaar in Teut-city. Zelfs met deze kennis. We zullen ze morgen opnieuw herinneren aan deze feiten, en dat ze nog een allerlaatste kans hebben om een alternatief voor Randdijk in te dienen. Er zal wel weer geen enkele reactie op volgen.
We hebben in ieder geval ons best gedaan, en het ligt vast; wij hebben gewaarschuwd. Wij hebben onze stem laten horen aan de Volksbeschermers, die ons dienen te vertegenwoordigen. Wie weet geschiedt er ooit nog een wonder?
Gauw terug naar huis voor een welverdiend wijntje en dan slapen. De wekker gaat weer vroeg.
Frannie Frotter©